Wie bezuinigt op de fysio, betaalt straks aan de operatietafel
Terwijl het aantal mensen met artrose snel toeneemt, verdwijnt de belangrijkste eerstelijnszorgverlener ongemerkt uit beeld: de fysiotherapeut. Niet alleen patiënten zijn daarvan de dupe, het hele zorgsysteem raakt hierdoor uit balans. Tenzij we nu investeren in goede, toegankelijke en betaalbare eerstelijnszorg, dreigt er een zorginfarct. Want het RIVM voorspelt in 2050 naar schatting drie miljoen mensen in Nederland met artrose.

Stepped care bespaart geld én helpt patiënten beter
De stepped care-principes zijn opgenomen in de Nederlandse behandelrichtlijnen. Stapsgewijs worden de volgende interventies aangeboden: eerst voorlichting en zelfmanagement, daarna oefentherapie - vaak bij de fysiotherapeut- gevolgd door pijnmedicatie en pas in laatste instantie operatieve ingrepen. Deze aanpak voorkomt overbehandeling en helpt patiënten op maat, om met behoud van kwaliteit van leven met artrose om te gaan.
Een fundament van deze aanpak wordt gevormd door fysiotherapeuten. Hun zorg helpt mensen pijnvrijer te bewegen en voorkomt dat ze onnodig worden doorverwezen. Dit bespaart kosten in de dure specialistische zorg en verlicht de druk op huisartsen en specialisten. Maar juist deze fysiotherapeuten staan onder grote druk.
Onderzoeksresultaten
Uit recent onderzoek van de Fysiovakbond FDV blijkt dat in 2024 alleen al 11 procent van de fysiotherapeuten de eerstelijnszorg verliet. Van de overgebleven fysiotherapeuten overweegt bijna 70 procent hetzelfde. De reden: slechte arbeidsvoorwaarden, structureel onbetaald werk, hoge werkdruk en onvoldoende toekomstperspectief. In andere zorgsectoren zijn de salarissen de afgelopen jaren harder gestegen.
En dit gebeurt in een tijd waarin de zorgvraag juist toeneemt, door dubbele vergrijzing en chronische aandoeningen als artrose. Minder zorgverleners en meer patiënten: dat is de rekensom die aan de basis ligt van het dreigende zorginfarct.
Artrose: niet alleen pijnlijk, maar ook duur
De maatschappelijke gevolgen van artrose zijn omvangrijk. Artrose – vooral knieartrose – veroorzaakt een verminderde participatie in het dagelijkse leven en aanzienlijke uitval op de arbeidsmarkt. Voor een deel van de patiënten is die uitval langdurig. De jaarlijkse maatschappelijke kosten van knieartrose worden nu al geschat op 1,2 miljard euro. In 2050 zal dat waarschijnlijk zijn opgelopen tot 1,8 miljard euro per jaar. Preventie en passende zorg zijn daarom niet alleen medisch noodzakelijk voor het welzijn van patiënten, maar ook voor economische redenen.
Als we niets doen, verliezen we juist een beroepsgroep die essentieel is voor goede artrosezorg, vermindering van werkdruk in de zorg en beheersing van hoge kosten. Zonder fysiotherapeuten brokkelt de basis weg van een zorgmodel dat juist gericht is op uitstel of voorkoming van dure en ingrijpende ingrepen.
Daarom ondersteunt ReumaNederland het pleidooi van de Fysiovakbond FDV voor betere arbeidsvoorwaarden in de eerstelijns fysiotherapie. Niet alleen uit solidariteit, maar omdat het pure noodzaak is.
Willen we de zorg voor mensen met artrose houdbaar maken, met goede kwaliteit, organisatie en lage kosten, dan is het cruciaal dat fysiotherapeuten goed worden beloond en gesteund. Het alternatief is simpelweg geen alternatief: een overbelaste tweede lijn en onbetaalbare zorg.
Wie bezuinigt op de fysiotherapeut, betaalt straks aan de operatietafel
Cindy Veenhof,
Programmamanager Artrose en voormalig hoogleraar en lector in de fysiotherapie bij UMC Utrecht en Hogeschool Utrecht