Kniedistractiebehandeling artrose in ziekenhuizen
Er is jarenlang in geïnvesteerd: onderzoek naar kniedistractie bij mensen met ernstige knieartrose. Daaruit kwamen veelbelovende resultaten. Die resultaten hebben er nu toe geleid dat de ingreep in verschillende ziekenhuizen zal worden toegepast in een nieuw studieverband bij patiënten onder de 65 jaar. Daarmee moet straks het definitieve bewijs worden geleverd dat kniedistractie voor deze jongere doelgroep een geschikte behandeling is om een knieprothese nog vele jaren te kunnen uitstellen. Kom jij in aanmerking? Meld je dan aan!
Hoe kun je in aanmerking komen voor kniedistractie?
Kom je in aanmerking voor een knieprothese en ben je 65 jaar of jonger, maar sta je óók open voor kniedistractie, dan kun je misschien deelnemen aan de GODIVA-studie. In deze studie waaraan verschillende ziekenhuizen deelnemen, wordt kniedistractie vergeleken met een knieprothese. Onderaan de pagina lees je meer.
Wat is kniedistractie?
Laten we nog even uitleggen wat kniedistractie ook alweer is. Het is een behandeling waarbij een frame op het been wordt geplaatst, de zogenaamde kniedistractor. Met dat frame wordt gedurende ongeveer zes weken ruimte gemaakt in het kniegewricht, waardoor de gewrichtsoppervlakken van onder- en bovenbeen elkaar niet raken. Hierdoor schuurt het beschadigde kraakbeen niet langer over elkaar tijdens lopen of andere beweging.
Wat kniedistractie zo bijzonder maakt is, dat het zorgt voor herstel van kraakbeen. Tijdens kniedistractie ontstaan de juiste omstandigheden in de knie waardoor kraakbeen terug kan groeien.
Kniedistractie kan artrose niet genezen, maar het resulteert wel in afname van klachten als pijn en stijfheid. Uiteindelijk zal het herstelde kraakbeen ook weer slijten. Maar het duurt gelukkig wel vijf tot tien jaar voordat mensen weer klachten krijgen.
Minder pijn bij tachtig procent
“Wetenschappelijk onderzoek heeft inmiddels aangetoond dat mensen die de behandeling hebben gekregen, jarenlang minder pijn hebben en beter kunnen bewegen”, vertelt epidemioloog van de afdeling Reumatologie & Klinische immunologie van het UMC Utrecht dr. Paco Welsing. Hij leidt het onderzoeksproject GODIVA. “Ongeveer tachtig procent van de patiënten ervaart aanzienlijk minder pijnklachten tot vijf jaar na een kniedistractiebehandeling. Bijna de helft van de eerste twintig patiënten die deze behandeling hebben ondergaan hebben na negen jaar geen pijnklachten die een knieprothese noodzakelijk maken”, vertelt hij.
Uitstel knieprothese tot wel tien jaar
Een knieprothese is een goede behandeloptie voor ernstige knieartrose. Bij jongere patiënten (jonger dan 65 jaar) is er een kans dat het goede effect van deze behandeling niet levenslang aanhoudt. Een knieprothese slijt namelijk na verloop van tijd. Hoe jonger en actiever iemand is, hoe eerder dat gebeurt, waardoor vervanging nodig is. Helaas levert zo’n vervangende operatie vaak een stuk minder goede resultaten op”, weet Welsing. “Bij jonge patiënten die een prothese krijgen, dat zijn er ongeveer 10.000 per jaar in Nederland, wordt bij ongeveer 25 procent (2.500 mensen) de eerste prothese uiteindelijk vervangen. Dit is wel iets om in je achterhoofd houden.”
Kniedistractie is bij meer dan 250 patiënten in Nederland toegepast en een effectieve behandeling gebleken. Kniedistractie kan het plaatsen van een knieprothese zoals gezegd langdurig uitstellen tot een leeftijd waarop verwacht wordt dat een eerste knieprothese levenslang meegaat (ouder dan 65 jaar).
Behoud van je eigen knie
Volgens Welsing kun je de kniedistractie dus zien als een tussenoplossing om een knieprothese te kunnen uitstellen. “We noemen het daarom ook wel een gewrichtsparende ingreep. Het uitstellen van een knieprothese is vooral belangrijk voor patiënten van 65 jaar of jonger.
De onderzoeker voegt daaraan toe: “Kniedistractie is geen behandeling om lichtzinnig over te denken. Het frame moet operatief worden geplaatst, en ook weer verwijderd. En in de tussentijd ‘loop’ je zes weken met een metalen constructie. Maar de methode betekent wél voorlopig het behoud van je eigen knie.”
Kniedistractie in het kort
Voor wie?
De behandeling is bedoeld voor relatief jonge patiënten (65 jaar of jonger) met ernstige knieartrose bij wie behandelingen als pijnstilling en fysiotherapie niet meer voldoende helpen, en die in aanmerking komen voor een knieprothese.
Waarom kniedistractie i.p.v. prothese?
Een prothese is een goede behandeling, maar een kunstknie heeft niet het eeuwige leven. Daarom is het goed dat er voor deze jonge groep nieuwe behandelingen worden onderzocht.
Waarom wordt er nu een nieuw onderzoek opgezet naar kniedistractie?
Paco Welsing legt uit waarom de studie is opgezet, en hoe deze eruit ziet. “Kniedistractie is door Zorginstituut Nederland (ZiN) als veelbelovend beoordeeld op basis van onderzoeken bij een relatief kleine groep patiënten. De behandeling wordt echter nog niet vergoed in het basispakket, omdat er voor een goede vergelijking met een knieprothese (de huidige behandeling) nog te weinig gegevens bekend zijn. Hiervoor is de GODIVA-studie opgezet, een groot onderzoek waaraan 1.200 mensen kunnen meedoen.
In de studie zullen we een behandeling met kniedistractie vergelijken met een knieprothese. Dit kan zowel een totale knieprothese of een halve (unicompartimentele) knieprothese zijn, na overleg tussen patiënt en orthopedisch chirurg.”
Kan jij meedoen aan de GODIVA-studie?
Overweeg je een knieprothese, maar sta je óók open voor kniedistractie, dan kun je misschien deelnemen aan de GODIVA-studie. Welsing: “Belangrijk is dat mensen die meedoen geen heel sterke voorkeur hebben voor een behandeling, want je kunt zelf niet kiezen welke behandeling je krijgt. Daarnaast zijn er nog wel criteria verbonden aan deelname wat betreft klachten, lichamelijke beperkingen, gewicht en leeftijd”, zegt hij. Daarover lees je hier meer.
Waarom kun je niet zelf kiezen welke behandeling je krijgt?
Voordat we deze nieuwe behandeling kunnen aanbieden moeten we zeker weten dat deze ongeveer dezelfde resultaten geeft als de behandeling die patiënten nu krijgen. Daarom moet de behandeling één-op-één worden vergeleken met de meest uitgevoerde ‘standaardbehandeling’. Hiervoor zullen twee goed vergelijkbare groepen worden gevormd in het onderzoek. De ene groep krijgt een prothese, de andere groep kniedistractie. Een computermodel bepaalt (middels zogenaamde randomisatie) welke behandeling je krijgt; deelnemers kunnen dus niet zelf kiezen en de onderzoekers kunnen dit ook niet beïnvloeden. Welke behandeling je krijgt hoor je enkele weken voor de operatie.
Bekijk de criteria voor deelname
Lees hier meer over GODIVA en de deelnemende ziekenhuizen, en bekijk de criteria voor deelname.
Je vindt ook meer informatie op de site van UMC Utrecht.
Extra onderzoek: GODIVA-BONE
In een aantal deelnemende centra zal aanvullend onderzoek plaatsvinden, zoals de studie GODIVA-BONE. Deze studie wordt gefinancierd door ReumaNederland. We weten uit verschillende onderzoeken dat bot een belangrijke invloed heeft op schade en herstel van gewrichtskraakbeen en op artrosepijn. Er zijn ook aanwijzingen dat kenmerken van het bot het succes van de distractiebehandeling kunnen voorspellen. Het bot rondom de knie is echter nooit gedetailleerd onderzocht bij mensen die een kniedistractiebehandeling ondergaan. Hier gaan we met GODIVA-BONE verandering in brengen.
Met MRI-, CT- en DEXA-scans en bloed- en urineonderzoek zullen we proberen voorspellende factoren in het bot te vinden die de effectiviteit van de distractiebehandeling kunnen beïnvloeden. Deelnemers aan de GODIVA-studie mogen zelf bepalen of zij ook willen meedoen aan dit aanvullende onderzoek.