Onderzoek naar het resetten van het afweersysteem bij reumatoïde artritis (RA)
Onderzoek naar het resetten van het afweersysteem bij reumatoïde artritis (RA)
Bij reumatoïde artritis (RA) valt het afweersysteem het eigen lichaam aan, met ontstekingsreacties in de gewrichten tot gevolg. Dat moet stoppen! Daarom willen prof. dr. Jaap-Jan Zwaginga en dr. Tanja Nikolic van het LUMC het afweersysteem bij RA resetten, zodat het gezonde gewrichten niet meer aanvalt. Komt genezing van RA nu dan echt dichterbij? ‘Alles wijst erop dat we in de goede richting zitten.’
In dit onderzoek staan zogeheten dendritische cellen centraal. Jaap-Jan Zwaginga legt uit : ‘Dendritische cellen zijn eigenlijk de dirigenten van het afweersysteem. Ze zijn op allerlei plaatsen in het lichaam aanwezig en scannen of er schadelijke bacteriën of stoffen van buitenaf het lichaam binnendringen. Zodra dat gebeurt, presenteren ze kleine stukjes van die schadelijke stoffen aan witte bloedcellen die het meest geschikt zijn om op die stukjes te reageren. Dendritische cellen geven de opdracht mee om de bacteriën en stoffen waar de kleine stukjes vandaan komen, aan te vallen. Op die manier wordt het lichaam beschermd tegen ziektes en infecties.’
Video URL: https://www.youtube.com/watch?v=NIKhAj-r_b4
Boodschap om eigen weefsel aan te vallen
‘Het gebeurt ook vaak dat witte bloedcellen de boodschap krijgen om eigen weefsel aan te vallen. Dit is niet de bedoeling is – het gaat immers om stoffen die in het eigen lichaam thuishoren – en meestal worden deze foutjes weer rechtgezet. Bij auto-immuunziekte zoals reuma is de balans tussen fouten maken en foutjes herstellen verstoord.’
Oplossing: herstelcellen krachtiger maken
‘Daarom willen wij het immuunsysteem krachtiger maken in het herstellen van foutjes. Om dit te bereiken leren we de eigen dendritische cellen van de patiënt in het lab om juist de herstelcellen te vermeerderen en krachtiger te maken. De opdracht aan het immuunsysteem van de patiënt wordt dus: val de gezonde gewrichten niet meer aan!’
Hoe werkt dat dan precies?
Tanja Nikolic is groot fan van de dendritische cel en heeft er haar specialiteit van gemaakt. Ze licht toe: ‘Het zijn zulke belangrijke cellen voor het afweersysteem. Wat we willen doen is specifieke witte bloedcellen uit het bloed van de patiënt filteren. Dat zijn voorlopers van de dendritische cellen. Met die cel gaan we aan het werk om er een dendritische cel van te maken. We kweken ze op met stukjes van een reuma-eiwit, zodat het een dendritische cel wordt die specifiek voor reuma afleert om het eigen lichaam aan te vallen. Deze techniek is geen toekomstmuziek, we hebben al hoopvolle resultaten geboekt bij diabetespatiënten. Alles wijst erop dat we met ons onderzoek in de goede richting zitten.’