Onderzoek naar nieuwe combinatie medicijnen bij spierreuma
Voor mensen met polymyalgia rheumatica (PMR of spierreuma) is er eigenlijk maar 1 geneesmiddel: prednison. Vaak komen de klachten zoals flinke spierpijn en stijfheid in nek, schouders en heupen, weer terug als de prednison wordt afgebouwd. Reumatoloog dr. Liesbeth Brouwer (UMC Groningen) heeft aanwijzingen dat de combinatie met een ander middel, leflunomide, meer effect heeft. Zij onderzoekt dit – met steun van het Reumafonds – samen met 4 buitenlandse ziekenhuizen.
‘Polymyalgia rheumatica of spierreuma is een vorm van reuma die relatief vaak voorkomt bij mensen ouder dan 50 jaar’, legt dr. Brouwer uit. ‘De klachten zijn flinke spierpijn in de nek en aan beide schouders en heupen met soms extreme stijfheid. Het komt regelmatig voor dat mensen zich niet kunnen omdraaien in bed en besluiten om zittend in een stoel te slapen.’
Kijken naar klachten en ontstekingen
PMR is dus een ontstekingsreuma, net als bijvoorbeeld reumatoïde artritis (RA). Er is wel een belangrijk verschil: mensen met spierreuma hebben geen antistoffen in het bloed. ‘Als reumatoloog ga ik na hoe het zit met de klachten. Komt de pijn aan beide kanten van het lichaam voor en hoe lang duurt de stijfheid op een dag? In het bloed van de patiënt onderzoek ik of er sprake is van ontstekingen. Ik kijk ook of de patiënt ontstoken kleine gewrichten heeft. Die komen bij spierreuma namelijk niet voor.’
Klachten komen vaak terug als prednison wordt afgebouwd
PMR wordt op dit moment behandeld met alleen prednison. Omdat prednison bij langdurig gebruik voor bijwerkingen zorgt, wordt het weer afgebouwd. ‘Dat gebeurt na ongeveer 6 weken, als de patiënt klachtenvrij is’, aldus dr. Brouwer. ‘Het probleem is alleen dat de klachten daarna bij de helft van de patiënten weer terugkomen. Dat betekent dat we sommige patiënten langdurig prednison geven: 1 tot 2 en soms wel 5 jaar lang. Dan kunnen de bijwerkingen echt vervelend worden. Mensen kunnen bijvoorbeeld last krijgen van botontkalking, hoge bloeddruk, suikerziekte, overgewicht, maagklachten en stemmingswisselingen.’
“Leflunomide remt de deling van ontstekingscellen en zorgt ervoor dat ontstekingen afnemen„
Nieuwe combinatie van geneesmiddelen werkt mogelijk beter
Dr. Brouwer heeft aanwijzingen dat een combinatie van prednison en het middel leflunomide kan helpen om patiënten klachtenvrij te houden. ‘Leflunomide lijkt op methotrexaat (MTX) en het wordt bijvoorbeeld ook bij RA gegeven. Het remt de deling van ontstekingscellen en zorgt ervoor dat ontstekingen afnemen. Of de combinatie van prednison en leflunomide echt helpt om patiënten klachtenvrij te houden, kan ik nu met steun van het Reumafonds onderzoeken. Daar ben ik heel blij mee.’
Internationaal onderzoek start in Groningen
Dr. Brouwer is internationaal een expert op het gebied van PMR. ‘Ik werk dan ook al langer samen met een aantal collega’s in het buitenland en zij gaan meedoen in dit onderzoek. Het gaat om 2 ziekenhuizen in Engeland, 1 in Noorwegen en 1 in Oostenrijk. In het UMCG nemen we het voortouw en zetten we een eerste onderzoek met 10 patiënten op. Huisartsen in de omgeving van Groningen vragen we of ze patiënten met mogeiljk PMR meteen naar ons doorverwijzen. Als we helemaal helder hebben wat we allemaal moeten vastleggen over de patiënten, gaan de buitenlandse ziekenhuizen meedoen. We denken dat in totaal 100 tot 120 patiënten gaan deelnemen.’
Minder prednison als combinatie werkt
Over een paar jaar moet duidelijk zijn of de combinatie van leflunomide en prednison spierreuma beter kan bestrijden dan prednison alleen. ‘Als dat zo is, verwachten we dat de patiënten óók minder prednison nodig hebben’, besluit Liesbeth Brouwer.
Het Reumafonds heeft uitgebreide voorlichting over polymyalgia rheumatica (PMR).