De HandScan is een nieuwe manier om bij mensen met reumatoïde artritis (RA) te meten hoe actief de reuma is. De HandScan heeft wat weg van een kopieerapparaat en het scant de handen pijnloos. De scan brengt de ontstekingen in de handen en polsen in kaart en vertelt de arts daarmee hoe het staat met de ziekteactiviteit in het hele lichaam. In 6 ziekenhuizen start nu een patiëntenonderzoek waarbij reumatologen de behandeling afstemmen op de metingen met de HandScan.
De HandScan is een medisch apparaat dat de ontstekingen in de handen en polsen van mensen met reumatoïde artritis nauwkeurig in kaart brengt. Het is een nieuwe manier om te meten hoe actief de reuma is. Het apparaat is de laatste jaren ontwikkeld en getest en blijkt de ziekteactiviteit goed te kunnen meten. We praten erover met professor Floris Lafeber, die het project namens het UMC Utrecht leidt.
Hoe kan een scan van alleen de handen aangeven hoe de reuma ervoor staat?
‘We gaan ervan uit dat deze gevoelige meting van de ontstekingen in handen en polsen een goed beeld geeft van de ontstekingsactiviteit in zijn geheel. Uit het onderzoek zal moeten blijken of dit ook echt zo is. Uit eerder onderzoek weten we dat de HandScan in ieder geval een heel betrouwbare meting geeft van de ontstekingen.’
De HandScan is nu geschikt om in de praktijk in te zetten. Wat gaat er gebeuren?
‘We gaan bij in totaal 112 RA-patiënten in 6 ziekenhuizen onderzoeken of de behandeling beter wordt door het inzetten van de HandScan. De arts bepaalt de behandeling normaal gesproken met behulp van de DAS, de disease activity score of ziekteactiviteitscore. De zogeheten DAS28 bestaat uit metingen in het bloed en het onderzoeken van 28 gewrichten op zwellingen en pijn. Nemen ontstekingswaarden in het bloed toe en heeft de patiënt meer gezwollen of pijnlijke gewrichten? Dan gaat de DAS28 omhoog en past de arts de dosering of medicijnkeuze aan. Bij 56 patiënten blijven we dat zo doen, bij de andere 56 bepaalt de meting van de HandScan of de behandeling moet worden aangepast.’
“Als een reumatoloog op een makkelijke manier de ontstekingen betrouwbaar kan meten, heb jij als patiënt de beste kans om de juiste behandeling te krijgen.„
Prof. dr. Floris Lafeber, UMC Utrecht
Wat is het voordeel van het inzetten van de HandScan?
‘Allereerst is het werken met de HandScan pijnloos en snel voor de patiënt. Maar het belangrijkste is dat de HandScan aan artsen en patiënten de mogelijkheid geeft om beslissingen over de behandeling te baseren op een objectieve meting. Het onderzoeken van de gewrichten op ontstekingen en pijn is mensenwerk en dan is er een kans dat de meting van de DAS28 per arts kan verschillen. De HandScan werkt in principe altijd hetzelfde en meet bovendien 22 van de 28 gewrichten uit de DAS28.’
Wat betekent dit nu voor patiënten?
‘Meer zekerheid. Als een reumatoloog op een makkelijke manier de meest betrouwbare meting kan doen, heb jij als patiënt de beste kans om de juiste behandeling te krijgen. Dat is natuurlijk ontzettend belangrijk. Het onderzoek moet het nog aantonen, maar als de HandScan in ons onderzoek voor een betere behandeling zorgt, bijvoorbeeld het sneller terugdringen van ontstekingen, dan is dat een belangrijke stap. Dan denken we dat veel meer mensen met RA in de toekomst nóg beter behandeld kunnen worden.’
Over de HandScan
De HandScan is ontwikkeld door het bedrijf Hemics, een afsplitsing van de medische tak van Philips. Onderzoekers van het UMC Utrecht zijn er vanaf het begin bij betrokken. Promovendus Nick Besselink begeleidt dit patiëntenonderzoek met 112 patiënten bij wie nog maar net RA is vastgesteld. Aanmelden is niet mogelijk.
De deelnemde ziekenhuizen zijn: UMC Utrecht, St. Antoniusziekenhuis Nieuwegein, Máxima Medisch Centrum Eindhoven, Noordwest Ziekenhuisgroep Alkmaar, Meander Medisch Centrum Amersfoort en Gelre Ziekenhuizen Apeldoorn. Het Reumafonds is een belangrijke financier van het onderzoek.