Door ontstekingen werken de speekselklieren bij mensen met het syndroom van Sjögren niet goed. In het UMCG in Groningen zetten professor Frans Kroese en dr. Sarah Pringle een baanbrekende technologie in voor een nieuwe behandeling voor mensen met het syndroom van Sjögren. Zij kweken stamcellen die de kapotte speekselklieren van patiënten moeten herstellen. De onderzoekers lopen met hun stamceltechniek voorop in de wereld.

Professor Kroese en dr. Pringle, waardoor werken de speekselklieren niet goed?

‘In eerder onderzoek hebben we – met financiering van ReumaNederland – ontdekt dat er in de speekselklieren van mensen met het syndroom van Sjögren 10 keer minder stamcellen aanwezig zijn dan bij mensen die geen sjögren hebben. Door het tekort aan stamcellen worden de cellen van de speekselklieren niet goed vernieuwd. De speekselklieren maken daardoor steeds minder speeksel aan, met allerlei nare gevolgen voor deze patiënten.’

Hoe komt het dat er zo weinig speekselklierstamcellen zijn bij mensen met sjögren?

‘Het lijkt erop dat de stamcellen op de een of andere manier uitgeput zijn. Ze hebben te hard gewerkt en zijn als het ware ‘op’. Dat willen we verder onderzoeken. Want als we weten wat er aan de hand is met die stamcellen, dan kunnen we ook eerder ingrijpen en deze klacht in een vroeg stadium onder controle krijgen.’

Aan welke oplossing werkt u?

‘Wij zijn bezig met een techniek om nieuwe speekselklierstamcellen te  maken. Uit een beetje bloed van de patiënt halen we witte bloedcellen, die we gaan opkweken tot speekselklierstamcellen. Die worden dan teruggeplaatst in de speekselklieren. De stamcellen moeten dan in de speekselklieren van de patiënt gaan groeien en delen, zodat de speekselklieren weer speeksel gaan produceren. Als dat werkt, kan de patiënt weer beter eten slikken en praten.’

Wat is voor u het mooiste resultaat?

‘Dat wij straks met de gekweekte speekselklierstamcellen de ontstoken speekselklieren kunnen herstellen. Dat zou een grote verbetering voor het leven van mensen met Sjögren betekenen. We stellen ons voor dat patiënten dan hierheen komen en ons bij wijze van spreken in het gezicht spugen. Dat accepteren we alleen van hen, het zou een droom zijn die uitkomt’, zeggen Frans Kroese en Sarah Pringle lachend.

Wanneer kunnen mensen met het syndroom van Sjögren deze behandeling krijgen?

‘Als het ons lukt om nieuwe speekselklierstamcellen op te kweken, moet zo’n nieuwe behandeling aan allerlei voorwaarden voldoen om het veilig bij de mensen te kunnen toepassen. Het duurt dus nog wel minstens vijf jaar om tot een behandeling te komen die we kunnen testen, maar we gaan samen met ons team op volle kracht vooruit om het mogelijk te maken.’

De onderzoeksgroep van professor Kroese en dr. Pringle is een van de 15 Research Centres of Excellence van ReumaNederland. Meer weten? Bekijk ook onze video over dit onderzoek.