Na anderhalf jaar werken door huisartsen, specialisten, patiëntenorganisaties, apothekersorganisaties, zorgverzekeraars, groothandels, VWS en CBG, is het traject mislukt om te komen tot afspraken over het verantwoord wisselen van medicijnen. Zorgverzekeraars en apothekers weigeren het akkoord Verantwoord Wisselen te tekenen. Miljoenen patiënten zijn de dupe van dit besluit. Patiëntenorganisaties, waaronder ReumaNederland, vinden deze keuze onacceptabel. De Minister van Medische Zorg moet nu in actie komen, zodat patiënten zonder strijd hun juiste medicijn meekrijgen.

Jan-Willem Förch, algemeen directeur ReumaNederland: “We zijn zeer teleurgesteld in de zorgverzekeraars en apothekers en begrijpen hun weerstand niet. Zorgverzekeraars en apothekers blijven van mening dat niet de arts, maar zij het laatste woord hebben over het honoreren van Medische Noodzaak op een recept. Hierdoor zijn we weer terug bij waar we 1,5 jaar geleden stonden.”

Eén op de drie patiënten is zieker na medicijnwissel

Uit eerder onderzoek van de 14 patiëntenorganisaties blijkt dat enkele miljoenen mensen met een chronische aandoening jaarlijks worden omgezet op een ander medicijn zonder medische reden. In de praktijk blijkt het bij enkele miljoenen mensen te gebeuren. Zelfs als de behandelend arts Medische Noodzaak op het recept zet, wordt dit in de helft van de gevallen niet gehonoreerd. Dit wisselen heeft grote impact voor veel patiënten, zoals gezondheidsproblemen, extra onderzoek, angst en onzekerheid en verkeerd gebruik. 1 op de 3 mensen voelt zich zieker of ongezonder na zo’n gedwongen medicijnwissel.

Recht op passend medicijn

De 14 patiëntenorganisaties maken zich hard voor het recht van patiënten op het juiste medicijn. Essentieel hierbij is dat niet de zorgverzekeraar of apotheker maar de arts bepaalt welk merk medicijn het best bij de patiënt past. Als het medisch onverantwoord is om het voorkeursmiddel van de zorgverzekeraar of apotheek te gebruiken, dan zet de arts Medische Noodzaak op het recept. De arts heeft de medische kennis en spreekt de patiënt in de spreekkamer. Zorgverzekeraars en apothekers moeten het recept daarom respecteren. Bij Medische noodzaak op het recept en wisselen buiten preferentiebeleid zijn zij verplicht zich aan wet- en regelgeving te houden. Kwaliteit van zorg en een passend medicijn voor de patiënt horen zij boven financieel gewin te stellen.

Traject Verantwoord wisselen medicijnen

In 2018 startte het ministerie van VWS, als reactie op het rapport van de 14 patiëntenorganisaties ‘Wisselen van medicijnen’, het traject Verantwoord wisselen van medicijnen. Dit moest leiden tot afspraken over het verantwoord wisselen van medicijnen. De eisen van patiëntenorganisaties blijven staan. Het liefst zien zij dat patiënten helemaal niet hoeven te wisselen, maar minimaal moet het volgende geregeld zijn:

  • Medische noodzaak op het recept moet altijd worden gehonoreerd, zonder nadere voorwaarden.
    In wet- en regelgeving (preferentiebeleid) is vastgelegd is dat als een door de zorgverzekeraar aangewezen medicijn voor een patiënt medisch onverantwoord is, deze patiënt via Medische Noodzaak (MN) op het recept alsnog het bij hem/haar passende medicijn moet krijgen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om mensen met reuma die vanwege beperkingen in hun handen een spuit van het ene merk niet kunnen hanteren en een ander merk spuit wel.
  • Er moet een bindende lijst komen van medicijnen waarbij niet mag worden gewisseld.
    Deze lijst is nodig om onveilige situaties bij kwetsbare patiënten te voorkomen. Bij bepaalde medicijnen en aandoeningen brengt het wisselen van merk aanzienlijke gezondheidsrisico’s en belasting voor de patiënt met zich mee.
  • Bij medicijnen die niet op deze bindende lijst staan, moet zo min mogelijk worden gewisseld. Dit moet altijd na toestemming van de patiënt en met tijdige informatie en begeleiding gebeuren. En bij niet meer dan één medicijn tegelijk.
    Het op grote schaal wisselen van medicijnen brengt therapietrouw en veilig gebruik van medicijnen in gevaar.

Patiëntenorganisaties verzoeken de minister bovenstaande verbeteringen door middel van regelgeving vast te leggen, nu partijen ‘bij het sluiten van de markt’ weigeren mee te werken. En overwegen om het recht van patiënten op het juiste medicijn via juridische wegen te bevechten.

Ander medicijn meegekregen?

ReumaNederland blijft zich hard maken om te zorgen dat mensen met een vorm van reuma krijgen waar zij recht op hebben: een medicijn dat bij het beste bij hen past. Krijg jij in de apotheek een ander medicijn mee dan je gewend bent? Lees hier veelgestelde vragen over het wisselen van medicijnen.

“Ik heb die prikpen echt nodig!”
Meneer van Til (71 jaar) heeft reumatoïde artritis (RA) en gebruikt het medicijn methotrexaat (MTX). Daarvoor bestaat een handige prikpen die hij tijdenlang kreeg. Maar nu heeft zijn zorgverzekeraar besloten om alleen nog maar de MTX in een injectiespuit te vergoeden. Voor meneer van Til is het gebruik van deze spuit vanwege prikangst erg belastend. Daarom heeft zijn arts op het recept Medische Noodzaak gezet voor de prikpen, die is veel gebruiksvriendelijker. “Toch krijg ik de pen niet mee bij mijn apotheek. De apotheek geeft aan dat hij door het contract met de zorgverzekeraar anders zelf gestraft wordt. Maar ik heb toch echt de prikpen nodig, dus nu betaal ik die helemaal zelf. Dit kan toch niet de bedoeling zijn?”

“Elke keer weer spannend of de ellende opnieuw begint”
Sabine (32 jaar) heeft een vorm van reuma (spondyloartritis). Ondanks dat haar arts Medische Noodzaak op het recept had gezet, kreeg zij haar merk medicijn niet mee. “De apotheker hield voet bij stuk en de zorgverzekeraar zei simpel ‘de apotheker beslist’, je moet deze ‘goedkopere’ medicijnen eerst proberen.“ Met als gevolg dat Sabine enorme hoofdpijn en andere bijwerkingen had. Na 3 weken en vele telefoontjes verder krijgt ze het voorgeschreven medicijn toch eindelijk mee. Maar elke keer als ze een herhalingsrecept aanvraagt, blijft het voor haar spannend of de ellende weer opnieuw begint.“

Tweede Kamer

Lees hier de brief aan de Tweede Kamer van de patiëntenorganisaties en de vragen die wij hebben aan de minister.