Medicijnwisselingen als gevolg van het inkoopbeleid van zorgverzekeraars en apothekers zorgen voor onnodige gezondheidsklachten en onrust bij mensen die afhankelijk zijn van hun medicatie. Dat blijkt uit onderzoek dat het Reumafonds samen met 13 andere patiëntenorganisaties gedaan heeft bij zo’n 2.000 patiënten. Deze organisaties doen samen een dringende oproep aan het ministerie van VWS, zorgverzekeraars en apothekers om een einde te maken aan medicijnwisselingen bij bepaalde medicijnen en patiëntengroepen.

Het onderzoek van de 14 patiëntenorganisaties wijst uit dat bijna een miljoen mensen met een chronische aandoening jaarlijks zonder medische reden op een ander medicijn wordt omgezet. Hiervan moet ongeveer 60% één of meer keer per jaar wisselen. Ruim een derde deel (34%) voelt zich zieker of ongezonder na omzetting naar een ander merk van hun vertrouwde medicijn. Bijna een kwart van de mensen geeft aan hierdoor een extra medisch onderzoek te hebben ondergaan.

Mensen met reuma wisselen vaker van medicijn

Zo’n 23% van de respondenten in het onderzoek heeft een reumatische aandoening. Uit het onderzoek blijkt dat mensen met reuma vaker wisselen van medicijn vergeleken met respondenten met andere chronische aandoeningen. Zo wisselt 48% van de mensen met reuma drie keer per jaar of vaker van medicijn, bij alle ondervraagde respondenten wisselt 40% drie keer per jaar of vaker. Maar liefst twee derde van de respondenten met reuma ervaart problemen met het wisselen van medicijnen met dezelfde werkzame stof.

Wisselen van medicijnen

Het wisselen van verschillende merken medicatie is het gevolg van het preferentie- en inkoopbeleid dat al ruim 10 jaar wordt gevoerd door zorgverzekeraars en apothekers. Als gevolg van het preferentiebeleid wordt door zorgverzekeraars niet meer het duurdere merkmedicijn (preferent) vergoed, maar vaak een merkloze variant van hetzelfde medicijn (generiek). Dat is een medicijn met dezelfde werkzame stof, alleen is dat middel meestal goedkoper. Ook apothekers leveren geregeld deze generieke medicijnen.

Ingrid (56 jaar) heeft meerdere chronische aandoeningen waaronder reumatoïde artritis, artrose en fibromyalgie: “Doordat ik voor verschillende aandoeningen medicijnen slik, raak ik iedere keer in de war als medicijnen er anders uit zien en/of anders verpakt zijn.“

Medische noodzaak

De enige mogelijkheid voor mensen om toch het oorspronkelijk voorgeschreven merkmedicijn te behouden – bij preferentiebeleid – is de vermelding van ‘medische noodzaak’ op het recept door de behandelend arts. Uit het onderzoek blijkt dat de apotheek dit in de helft van de gevallen niet honoreert.

Anita (50 jaar) heeft reumatoïde artritis, artrose, osteoporose en had als kind jeugdreuma: “Ik heb van apotheek moeten wisselen om mijn eigen medicatie, ondanks medisch noodzaak op het recept van mijn behandelend arts, terug te krijgen. Mijn apotheek weigerde me Celebrex te geven. Mijn zorgverzekeraar gaf aan dat ik gewoon recht had op Celebrex met medisch noodzaak. De apotheek bleef weigeren waarop ik, in overleg met mijn zorgverzekeraar, ben overgestapt. Bij deze apotheek krijg ik het wel gewoon vergoed. Van het goedkopere middel kreeg ik veel bijwerkingen waaronder smaakverlies, jeuk, misselijkheid, hevige hoofdpijn, pijnklachten in gewrichten namen toe en ernstige vermoeidheid.”

Controleer zelf bij apotheek

Uit het onderzoek blijkt dat meer dan 70% van de ondervraagden geen informatie heeft gekregen over hun medicijn wissel. Het Reumafonds raadt mensen aan om zelf bij de apotheek te controleren of je dezelfde medicijnen hebt meegekregen. Is dat niet het geval, vraag dan aan de apotheek waarom dat zo is. Verwacht je problemen te krijgen met het nieuwe medicijn of ben je er onzeker over, overleg dan eerst met je arts. Wanneer dit voor jou noodzakelijk is, kan de arts in het geval preferentiebeleid ‘medische noodzaak’ op het recept vermelden waardoor je je eigen medicijn kunt behouden.

Jeanet (52 jaar) heeft reumatoïde artritis en artrose: “Je moet vooral ook zelf goed opletten wat je meekrijgt. Nadat ik mijn oude medicijnen weer terug had gekregen, ging het toch weer mis. Toen ik mijn medicijnen ging ophalen, kreeg ik weer de verkeerde mee. Ik heb meteen gezegd dat het niet de goede spuiten waren en dat ik ze niet mee ging nemen. Heb daarna mijn oude spuiten weer gekregen.”

Oproep

Samen met de 13 andere patiëntenorganisaties pleit het Reumafonds ervoor dat bij bepaalde medicijnen en patiëntengroepen niet mag worden gewisseld van medicatie, omdat het risico op schade aan de gezondheid te groot is. Bij alle andere medicijnen mag er slechts één keer onder strenge voorwaarden worden gewisseld. Daarnaast moet de vermelding ‘medische noodzaak’ op een recept door de zorgverzekeraar en de apotheek gehonoreerd worden. De patiëntenorganisaties willen hierover met het ministerie van VWS en alle betrokken partijen bindende afspraken maken.

Bekijk hier patiëntverhalen.