Ongewenste effecten van pakketmaatregel moeten worden gestopt

Per 1 januari 2019 maken paracetamol (1000 mg), lage doseringen vitamine D en kalktabletten geen deel meer uit van het basispakket. Het argument voor deze maatregel was dat mensen deze middelen zelf kunnen kopen bij drogist of apotheek. Uit een monitor van het Nivel blijkt nu dat er ongewenste effecten optreden. Waar ReumaNederland destijds voor heeft gewaarschuwd blijkt nu het geval: mensen stappen vaak over naar zwaardere en duurdere middelen en het gebruik van de middelen die uit het pakket zijn wordt vaak niet meer gemonitord door de arts of apotheek. Deze ongewenste effecten hebben nadelige gevolgen voor de gezondheid en de medicatieveiligheid. Bovendien leidt dit tot hogere zorgkosten.

ReumaNederland uitte al eerder kritiek op het besluit om paracetamol 1000 mg, vitaminen en mineralen te schrappen uit het basispakket en is bezorgd over de nu aangetoonde nadelige gevolgen hiervan voor mensen met reuma. “Deze ongewenste effecten moeten snel stoppen. Onveilig gebruik leidt tot situaties die ernstige invloed hebben op de kwaliteit van leven van mensen met reuma”, aldus Sija de Jong, manager Patiëntenbelangen bij ReumaNederland. “Het is een typisch voorbeeld van korte termijn denken. Op de lange termijn zijn niet alleen mensen met reuma hiervan de dupe, het kost de hele maatschappij meer geld.”

Zwaardere middelen

Uit de monitor blijkt dat de meeste middelen nu minder vaak worden voorgeschreven door huisartsen. Met als ongewenst effect dat in plaats daarvan juist zwaardere – en duurdere – middelen worden voorgeschreven die wél worden vergoed. In plaats van paracetamol 1000 mg stapt bijna de helft van de mensen over, bijvoorbeeld naar naproxen (29%) of zelfs opioïden zoals oxycodon (26%) en tramadol (18%). Dit is zeker niet zonder risico. Zo zijn de bijwerkingen van deze middelen heftiger, zeker als ze langdurig worden gebruikt zoals bij reuma vaak het geval is. Dit leidt tot extra zorgvraag en zorgkosten, waaronder het gebruik van maagzuurremmers en ziekenhuisbezoek. Ook bij vitamine D wordt vaker een hogere – en duurdere – dosering voorgeschreven die wel wordt vergoed vanuit het basispakket.

Onveilig gebruik: afgenomen medicatiebewaking

Als mensen stoppen of overstappen op een ander middel bespreken zij dit nauwelijks met hun arts en/of apotheek, blijkt uit de Nivel monitor. Een zorgelijke ontwikkeling. ReumaNederland gaf eerder al aan de middelen die uit het pakket zijn verdwenen, voor mensen met reuma niet zomaar zelfhulpmiddelen zijn. Ze zijn onderdeel van een behandeling en werken vaak samen met andere geneesmiddelen. Daarom is het zo belangrijk dat het gebruik van deze of vervangende middelen in overleg gaat met een arts of apotheker. Zo is het voor mensen met osteoporose die bisfosfonaten gebruiken, voor een effectieve behandeling noodzakelijk dat zij ook vitamine D en kalk gebruiken.

Oproep aan minister

In de Kamerbrief van 16 juni heeft VWS minister Van Rijn laten weten dat hij o.a met patiëntenorganisaties in gesprek wil over de uitkomsten. Wij vinden dat er meer nodig is.

ReumaNederland vraagt de VWS minister van Medische Zorg om een uitzondering te maken voor mensen die deze middelen langdurig op medisch voorschrift slikken. Door voor deze groep mensen paracetamol 1000mg, lage doseringen van vitamine D en kalktabletten binnen de basisverzekering te laten vallen. Alleen zo kunnen de ongewenste effecten die duidelijk uit de monitor blijken, worden gestopt.