7.5 miljoen voor baanbrekende onderzoeken naar reuma en artrose

Met deze toekenningen werkt ReumaNederland hard aan een van haar belangrijkste missies om van reuma een niet-chronische, omkeerbare ziekte te maken. Een greep uit de onderzoeken die gaan starten of een vervolg krijgen, waarvan wij verwachten dat ze komende jaren voor baanbrekende oplossingen kunnen zorgen in de behandeling van mensen met ontstekingsreuma en artrose.

Precisie-preventie van RA

In het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) lopen meerdere onderzoeken. Een onderzoek bijvoorbeeld dat inzet op ‘precisie-preventie’; de juiste medicatie op het juiste moment. Dit onderzoek richt zich specifiek op mensen met gewrichtsklachten die nog geen RA hebben maar de ziekte mogelijk gaan ontwikkelen. Uit eerdere studies weten we al dat reuma kan worden uitgesteld als patiënten worden behandeld vóórdat ze reuma krijgen. Door beter te begrijpen hoe de ziekte ontstaat, kunnen mensen in de toekomst hopelijk op het juiste moment medicatie krijgen die het ziekteproces uiteindelijk zelfs tegengaat.

Grondig verwijderen van ontspoorde B-cellen

In Leiden loopt verder een bijzonder onderzoek dat zich richt op een nieuwe therapie tegen ontspoorde B-cellen. Het gaat om een behandeling die ervoor zorgt dat deze cellen grondig worden verwijderd uit het lichaam en ook écht wegblijven, waardoor de auto-immuunziekte wordt geremd. Ontspoorde B-cellen spelen bijvoorbeeld een rol bij RA, SLE, bepaalde vormen van vasculitis bij sommige mensen met systemische sclerose (SSc).

Stamceltherapie bij artrose en betere afbouw van biologicals bij stabiele RA

Heel interessant zijn ook de Leidse studies naar stamceltherapieën voor artrose en het gebruik van stamcellen als menselijk onderzoekmodel om het proces van artrose te kunnen bestuderen.

Daarnaast start een onderzoek naar hoe het afbouwen van biologische medicijnen (TNF-remmers) kan worden geoptimaliseerd voor RA-patiënten in stabiele remissie, met geavanceerde placebotechnieken.

Injectie en kniedistractie bij artrose

In het Erasmus MC in Rotterdam wordt de komende jaren onder meer volop ingezet op preventie en vroege behandeling van artrose, evenals op nieuwe therapie-targets voor de ziekte.

Aan de Technische Universiteit Twente kunnen onderzoekers van de afdeling Developmental BioEngineering verder gaan met de ontwikkeling van een injecteerbaar, vloeibaar implantaat (hydrogel) voor kraakbeendefecten. De eerste patiënten worden nu in verschillende academische ziekenhuizen in onderzoekverband behandeld. De verwachtingen van deze techniek die artrose zou moeten voorkomen, zijn hooggespannen.

In Twente wordt tevens gewerkt aan een zogenaamd gewricht-op-een-chip. Zo’n chip kan als onderzoekmodel dienen voor onder meer het uittesten van medicijnen zonder dat daar proefdieren voor hoeven worden te gebruikt.

En in Utrecht kan vervolgonderzoek worden gedaan naar kniedistractie bij mensen met artrose. Bij deze behandeling, waarbij het kniegewricht als het ware uit elkaar getrokken wordt, blijft het eigen gewricht gespaard en kan het plaatsen van een knieprothese naar verwachting jaren worden uitgesteld.

Vaccinatie tegen ontstekingsreuma

Aan de Universiteit Utrecht kan dankzij de steun van ReumaNederland ook de veelbelovende studie worden vervolgd naar de ontwikkeling van een vaccin tegen ontstekingsreuma (onderzoeksgroep van prof. dr. Femke Broere op de foto). Het gaat om een bijzonder vaccin dat ervoor moeten zorgen dat het lichaam zelf de reuma kan afremmen, zonder dat hiervoor levenslange medicatie nodig is. Dit heet tolerogene vaccinatie. Het vaccin wordt nu bij de eerste patiënten onderzocht in een klinische trial. Dit gebeurt in samenwerking met het UMC Utrecht en het Radboudumc in Nijmegen.

Seksen bij ontstekingsreuma’s kunnen het verschil maken

In Nijmegen wordt ook het vervolgonderzoek gestart naar tien eiwitten die vermoedelijk een rol spelen bij het ontstekingsproces van artrose. En een andere onderzoeksgroep in Nijmegen zal zich de komende jaren bezighouden met het verschil in seksen bij ontstekingsreuma. Zij buigen zich daarbij over verschillende vragen: Werken bepaalde biologicals beter bij vrouwen dan bij mannen met axiale Spa? En geeft de overgang een extra verhoogd risico op hart- en vaatziekten bij vrouwen met deze vorm van reuma? Reageren mannen anders dan vrouwen op de behandeling van een hartspierontsteking bij systemische sclerose? En hebben mannen met systemische sclerose een slechtere longfunctie dan vrouwen?

Stamceltherapie voor herstel speekselproductie bij Sjögren

In het Universitair Medisch Centrum Groningen wordt de komende vijf jaar hard gewerkt aan een stamceltherapie voor het herstellen van de speekselproductie bij mensen met Sjögren. Bij deze auto-immuunziekte raken met name de speeksel- en traanklieren aangetast. Het merendeel (93%) van de patiënten heeft last van xerostomie (droge mond), waardoor problemen ontstaan met onder meer spreken, slikken en de mondgezondheid.

Onderzoek naar unieke samenstelling gewrichtsvloeistof per patiënt

Onderzoekers van de Universiteit Maastricht ten slotte starten met projecten die als doel hebben de behandeling van mensen met RA en axSpA persoonlijker en effectiever te maken. En in het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+) duiken onderzoekers dankzij de toekenning van ReumaNederland verder in de samenstelling van de gewrichtsvloeistof van mensen met artrose. Die samenstelling is uniek voor iedere patiënt en bepaalt uiteindelijk of mensen ontvankelijk zijn voor kraakbeenhersteloperaties of andere therapieën die de ziekte moeten vertragen. Ook deze studie zal hopelijk gaan bijdragen aan een meer persoonsgerichte behandeling van de ziekte waaraan nu al 1,5 miljoen mensen lijden.

Langlopende onderzoeksprojecten

Om in aanmerking te komen voor een toekenning moet een langlopend onderzoeksprogramma een duidelijke toekomstvisie hebben die concreet en zichtbaar gaat bijdragen aan onze missies.

Uitgebreid beoordelingsproces van onderzoeken door ReumaNederland
Ingediende projectvoorstellen door zowel een internationale commissie van wetenschappers (IVC) als onze ervaringsdeskundigencommissie (EDC). Daarin is ReumaNederland best uniek.