Wachttijden in de reumatologie zijn een structureel terugkerend probleem. Vooral een complex en hardnekkig probleem, waarvan de oorzaken steeds wijzigen. Inzicht in de wereld achter de wachttijden is hard nodig om iets te kunnen doen aan dit probleem. Maar dat blijkt nog niet zo eenvoudig…

Wat is wachttijd?
Wachttijd is de tijd die je moet wachten voordat je als nieuwe patiënt voor het eerst bij een reumatoloog terecht kunt. Er is dan nog geen diagnose gesteld. Vooral voor nieuwe patiënten is de onzekerheid groot en voelt elke dag wachten eigenlijk als één te veel. Begrijpelijk want voor sommige reumavormen, zoals ontstekingsreuma, geldt dat hoe eerder deze ontdekt en behandeld worden, hoe beperkter de schade en de gevolgen van de aandoening.

Regionale uitschieters
Voor wachttijden in de medisch specialistische zorg hebben specialisten afgesproken dat deze niet langer mag zijn dan 4 weken (Treeknorm). Voor reumatologie is de landelijke gemiddelde wachttijd voor de polikliniek 5 weken in 2016, zo blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) uit 2017. In sommige regio’s liggen de wachttijden bij bepaalde poliklinieken veel hoger. Zelfs twee keer boven de Treeknorm, oplopend tot gemiddeld 17 weken per jaar. Dit is het geval in Friesland, Groningen, Limburg, Nijmegen, Ommen, Zoetermeer, Gouda, Dronten, Geldrop en rondom Rotterdam. Maar ook in Amsterdam heeft de polikliniek van OLVG West een wachttijd hoger dan 2 keer de Treeknorm.

Kloppen de wachttijden?
Wachttijden blijken niet altijd transparant en betrouwbaar. Ziekenhuizen zijn verplicht om per maand op hun website de wachttijden te vermelden per specialisme. Toch ontbreken deze soms. De NZa geeft in het onderzoek ‘Wachttijden medisch-specialistische zorg’ aan dat Universitaire Medische Centra (UMC’s) de wachttijd op kunstmatige wijze hoog houden voor de eenvoudige, niet-acute en planbare zorg in het ziekenhuis. Daarnaast besluiten sommige ziekenhuizen om patiënten langer te laten wachten of de wachttijden op de website hoger weer te geven dan ze in werkelijkheid zijn. Zij willen daarmee hun (over)productie remmen wanneer plafondafspraken met zorgverzekeraars overschreden dreigen te worden. Overproductie komt namelijk vaak grotendeels voor eigen rekening van ziekenhuizen. In hoeverre dit binnen reumatologie speelt, is onbekend.

Wat betekent wachttijd voor jou?
Het meest wenselijk is natuurlijk geen of slechts een korte wachttijd. Maar wat een wachttijd voor iemand met reuma individueel betekent, verschilt per situatie. Welke aandoening betreft het? Zijn er goede alternatieven aanwezig? Wil je alleen bij een specifiek ziekenhuis of specifieke arts terechtkomen? Op KiesuwReumazorg.nl kun je de wachttijden vinden. Heb je te maken met een te lange wachttijd, meld dit dan bij het meldpunt van de NZa.

Tip: neem bij een onacceptabele wachttijd contact op met je zorgverzekeraar om te kijken of je ergens bij jou in de regio eerder geholpen kunt worden. Alle zorgverzekeraars bieden wachttijdbemiddeling aan. Dit is sinds 1 januari 2018 zelfs verplicht!

Help het probleem helder te krijgen
Het complexe probleem van wachttijden verdient continu aandacht van alle betrokken partijen. Omdat de problematiek niet duidelijk is – en misschien wel nooit helemaal duidelijk zal worden – gaat het Reumafonds samen met de NZa aan de slag om het probleem van de wachttijden bij reumatologie zo helder mogelijk te krijgen. Hiervoor hebben we regionale reumapatiëntenverenigingen benaderd en aan poliklinieken en verzekeraars gevraagd hoe zij hiermee omgaan. Verder verzamelen we goede voorbeelden voor mogelijke oplossingen. Heb jij een goede of minder goede ervaring met wachttijden of ideeën over mogelijke oplossingen? Laat het ons weten!

Reuma NederlandIk ben Iris Koopmans beleidsmedewerker Patiëntenbelangen. Ik houd mij onder andere bezig met medicijnen en zorginnovatie. Graag schrijf ik over de activiteiten die ik doe of gedachtes die ik heb, waarbij jullie reacties en ideeën meer dan welkom zijn!